Periaaseq
Inuussutissarsiutit aaqqissuussaanerannut misissuinermi suliffeqarfiit pisortanit suliaqarfiusut ataani takussutissaq 1.-imi soorlu allassimasut ilaatinneqanngillat.
Takussutissaq 1. Oqartussat suliffeqarfiini inuussutissarsiutit misissuinermi akuunngitsut
|
Ilisarnaat |
Suunera |
|
75 |
Pisortat allaffissornerat, illersorneq innuttaasunillu isumaginninneq |
|
75.1 |
Pisortat allaffissornerat |
|
75.11.00 |
Pisortat nalinginnaasumik kiffartuussinerat |
|
75.12.00 |
Peqqinnissaqarfitsigut pisortat allaffissornerat, ilinniartitsineq innuttaasunullu tunngasut |
|
75.13.00 |
Suliffeqarneq pillugu pisortat allaffissornerat, ataqatigiinnermut ingerlatsiviit il. il. |
|
75.14.00 |
Pisortat suliffeqarfiini ikiuinissamik nakkutilliinissamillu pisortat kiffartuussinermi aningaasartuutaat |
|
|
|
|
75.2 |
Innuttaasut ataatsimut isigalugit kiffartuussinermi aningaasartuutit |
|
75.21.00 |
Nunanut allanut tunngasut |
|
75.23.10 |
Eqqartuussiveqarneq |
|
75.23.20 |
Isertitsiveqarneq |
|
75.24.00 |
Politeeqarneq |
|
75.25.00 |
Qatserisartoqarneq annaassiniartartoqarnerlu |
|
75.30.00 |
Innuttaasunik isumaginninneq |
GER-inik nalunaarsuiffik Akileraartarnermut Aqutsisoqarfimmut paasissutissat apuunneqartut nutaat suuneri apeqqutaallutik ullut tamaasa allanngorartarpoq. Ukiumut naatsorsuutit ukiunik arlalinnik kingusinaarlutik tunniunneqarsinnaasarput, imaluunniit suliffeqarfiit matuneqartut ukiunit arlalinnik kingusinaarlutik nalunaarutigineqarsinnaasarlutik, taamatuttaaq killormoortuanik ukiunik arlalinnik kingusinaarluni nalunaarsorneqarsinnaasarlutik. Tamanna naatsorsuutit nutaat siusinnerusukkut naatsorsuutinut sanilliunneqarsinnaannginnerannik isumaqarpoq.
Kalaallit Nunaanni inuussutissarsiornermi nalunaarsuiffik, GER, Akileraartarnermut Aqutsisoqarfimmit ingerlanneqartoq inuussutissarsiornermut aaqqissussaanerata nassuiarneqarneranut tunngaviliisuuvoq. GER-ip nalunaarsuiffiani inatsisinut tunngassuteqartut misissorniarlugit nalunaarsuutit suliffeqarnermut kisitsisinut paasissutissaanni suliffeqarfinnut nalunaarsuisarfimmut ilanngullugit ingerlatinneqarput, suliffeqarfiit aningaasaqarnikkut ingerlasut naatsorsuutini kisiisa ilaatinniarlugit. Kisitsisitigut paasissutissani suliffeqarfiit aningaasaqarnikkut annertussusaat apeqqutaatinnagit ilaatinneqarput.
Ukiumoortumik nammineq nalunaarusiat (S31) inuit isertitaannut tunngasunik paasissutissanik imaqarput, taamatuttaaq nammineq suliffeqarfimmi sinneqartoorsimanernik (imaluunniit amigartoorsimanernit) imaqarlutik. Inuit namminersorlutik suliffeqarfiutillit GER-normuni akisussaasutut piginnittup inuttut normua atorlugu takuneqarsinnaapput.
2014 aallarnerfigalugu tunisinermit “akissarsialiussat” ilanngaateqareersut malillugit naatsorsorneqartalerput – tassa imaappoq aningaasartuutissatut naatsorsuutigisat ilanngaatigereerlugit – taamatullu 2013 tikillugu tunisinernik “akissarsialiussat” tunisinermi aningaasat amerlassusiisa nalinginut sanilliussaapput taamaattumillu ilanngaatitaqanngitsutut naatsorsorneqarlutik. Tamannalu 2013-imit 2014-imut akissarsiat katinnerinut nalunaarsuutit, pingaartumik suliaqarfinni Aalisarneq- mi aammalu Atortussiorneq – mi, sanilliunneri mianersoqqissaartuunissaannik isumaqarpoq. Taamatuttaaq 2014-imit akissarsialiussat katinnerisa eqqortuunerunerannik isumaqarpoq. Periaatsimi allannguineq pillugu annertunerusumik nassuiaammut suliffeqarnermut kisitsisini paasissutissani saqqummersitami kingullermi Immikkoortoq 2.3.3. (2014-imi suliffeqarneq) innersuussutigineqarpoq. Tamannalu aamma Aalisarnermi Atortussiornermilu 2014-imi akissarsialiussat katinnerisa annertuallaartinneqarnerannik kinguneqarpoq.
Namminersorlutik suliffiutillit GER-normuisigut kinaassusersineqarsinnaanngitsut kisiannili tunisaqarsimasut inuussutissarsiorluni piniartunut nalunaarsuiffimmi paasissutissat atorlugit piniartutut aammalu suliffeqarfimmi kisimiittutut kinaassusersineqartarput. Ukiumi kisitsiviusumi pineqarpoq toqusimappat naatsorsuutini peerneqartarpoq.
Maluginiagassaavoq ukiuni kisitsiviusuni tamani inuussutissarsiutigalugu piniartutut allagartaqanngitsut tunisinernik nalilinnik Akileraartarnermut Aqutsisoqarfimmut nalunaaruteqartarmata. Tassani inuit 1.400-1.600-it pineqarput. Taakkulu kisitsisini paasissutissani ilaatinneqanngillat.
Suliffeqarfiit najoqqutani taaneqartuni nassaarineqarsinnaanngitsut kisitsisini paasissutissani pineqartuni kinaassusersineqarsinnaanngitsutut isigineqarput.
Saqqummersitami uani suliffeqarfiit ataasiinnarmik inuttallit sinneqartoorutaat sulisitsisut isertitat A-nit tunisinerannut sanilliunneqarput, tassani taaguut akissarsialiussat suliffeqarfinnit ingerlanneqartunut annertussutsinullu tamanut naatsorsuutini atorneqarpoq.
Inuussutissarsiutit aaqqissuussaanerannut kisitsisitigut paasissutissani saliaqarfiit immikkoortiterneri GER-imut suliffeqarfinnit nalunaarutigineqarsimasut malillugit atorneqarput, suliaqarfiit immikkoortiternerini suliffeqarfiit naatsorsuutini ilaasut kisimik nutarterneqarsinnaasimammata. Suliaqarfiit GER-imi ilisarnaataannut paasissutissanik annertunerusunik nittartakkami www.ger.gl –imi peqarpoq.
S31-ini kukkulluni GER-normumik allassimasoqarpat, suliffeqarfimmilu sinneqartoorutinik amigartoorutinilluunniit nalunaarsuisoqarsimalluni, suliffeqarfik immikkoortumut “Paasissutissaqanngitsut”-mut ilineqassaaq.
Inuk nammineq suliffeqarfiutimi kukkulluni pisortat suliaqarfiinut ilisarnaammik S31-imi nalunaarsimappat, kisitsisini paasissutissani ilaatinneqanngilaq.
Inuussutissarsiornermi kisitsisitigut paasissutissani inatsisitigut eqqortut kisinneqarput. Inatsisitigut eqqortoq tassaasinnaavoq ingerlatsivit ataaseq imaluunniit ingerlatsiviit arlallit assigiinngitsunik sullissivillit imaluunniit suliffeqarfimmi assigiinngitsunik aaqqissussallit. Suliaqarfiit agguataarneri inatsisit tunngavigalugit suliat eqquilluanngitsuusinnaapput, suliffeqarfik arlalinnit assigiinngitsunik ingerlataqarsinnaammat, suliaqarfimmut ataasiinnarmut atassuteqarani. Massakkuugallartorli misissuinernut tunngaviusut ingerlatsinerup qaffasissusaanik kisitsisitigut paasissutissiortoqarsinnaanngilaq, akissarsianut tunniunneqartartunut ataasiakkaanut D-normunik atassuteqartoqanngimmat, kisiannili taamaallaat GER-normunut atassuteqartoqarluni. Taamatuttaaq inatsisitigut eqqortumik suliaqarfinnut immikkoortiterinerup suliffeqarfimmi ingerlatat nalilimmik ineriartortitsisoq imaluunniit suliaqarfik naammassinermi innersuussutigineqartoq malippaa.
Assingusumik ajoqutaasinnaasutut oqaatigineqarsinnaasoq tassaavoq suliffeqarfiit ingerlatsiviisa nunami sumiiffimmi siaruaassimanerat inatsisitigut eqqortuni kisitsinermi ilaanngitsut, tassani suliffeqarfiit anginerit amerlasuunik sullissivillit suliffeqarfittut ataasiinnartut allaffeqarfimmi pingaarnermi angerlarsimaffeqartutut nalunaarsorneqarsinnaammata, allaffeqarfik pingaarneq annerpaamik aningaasaqartitsinngikkaluarpalluunniit. Pingaartumik tassani pineqarput Namminersorlutik Oqartussat nuna tamakkerlugu suliffeqarfiutaat.
Massakkuugallartoq akissarsiallit inuit allattorsimaffianni najugaqarfiisa imaluunniit kommunimi akileraarfigineqartartumi aammalu aappaatigut suliffiup ingerlatsiviusup akornanni ersarissumik ataqatigiittoqanngilaq. Assersuutigalugu suliffeqarfiit angisuut ingerlatsinermut qaffasissusaat malillugit nunami sumiiffinni ingerlatat qanoq aaqqissuussaanerat (tassungalu atatillugu immikkoortortaqarfimmi arlalinnik ingerlatsiveqarsinnaanerat ilanngunnagu) ersarinnerusumik takuniarlugu naatsorsuisoqarsinnaavoq, tassanili oqaatigisariaqarpoq nassuiaat taamaattoq ingerlatsiviit aammalu inatsisitigut eqqortumik ingerlatat akornanni ilumuunngitsumik qaffasissutsinik pilersitsisoqarsinnaammat, tassani Namminersorlutik Oqartussat suliffiutaasa saniatigut aamma suliffeqarfinnik namminersortumik inatsisitigut eqqortuusunik kisitsisinili paasissutissani naammalluinnartumik takutinneqanngitsunik peqarmat.
Taamatuttaaq aamma eqqarsaatigineqarpoq inatsisitigut eqqortunik kisitsineq aalajangiussaq 2006-imi kisitsinermi kingullermut aammalu ukiumi ukiumoortumik paasissutissani saqqummiunneqartumut tamakkiisumik ataqatigiinnermik annertunerusumik pilersitsimmat, taamatullu nunanut tamalaanut sanilliunneqarsinnaanermik isumannaarilluni. Taamaattumik saqqummersitami inatsisitigut eqqortumik ingerlasut pingaarnertut sammineqarput, saqqummersitamilu ilanngussamut pisortat suliffeqarfiutaanni suliaqarfinni assigiinngitsuni saqquminerpaasutut inissisimasunut innersuunneqarput, kisitsisini pingaarnerni ataasiakkaani assigiinngitsuni nassuiarneqartut tabelit kisitsisaannut saqqummiussanut sanilliunneqarsinnaalersillugit.