Unnerluussinerit
Saqqummersitami matumani unnerluussinerit amerlassusaat inatsimmi eqimattanut toqqartukkanut agguaallugit suliarineqarput. 2015-imi pinerluttuliornermut inatsisip ataani 3.933-nik unnerluussisoqarsimavoq, angallannermut inatsisip ataani 883-iullutik aammalu immikkut inatsisit ataanni 771-iullutik. Unnerluussinerit katillugit 5.587-iupput taamaalilluni -9,9 pct.-inik siornamiit annikillisimallutik. Titartagaq siullermi takuneqarsinnaapput unnerluussinerit amerlassusaat aammalu agguarneri ukiut tallimat ingerlanerini qanoq allanngoriartorsimanersut.
Titartagaq 1. 2011-mit 2015-imut unnerluussinerit amerlassusaat, pinerluttulerinermut inatsimmut, angallannermut inatsimmut aammalu immikkut inatsisinut agguaallugit
Najoqqutaq: http://bank.stat.gl/KRNAN
Pinerluttulerinermi inatsimmik unioqqutitsinerit
Pinerluttulerinermi inatsimmik unioqqutitsinerni pinerluttulerinermi inatsimmik unioqqutitsinerni politiinut unnerluutigineqartut tamakkerlugit ilanngunneqarput. Pinerluttulerinermi inatsisip immikkoortui kisitsisitigut paasissutissani sisamanngorlugit eqimattanut pingaarnernut inissitsitersimapput: Pisortat oqartussaatitaannut pinerluttuliornernut, kinguaassiuutitigut pinerluttuliornernut, toqutsilluni timimillu pinerliilluni pinerluttuliornernut aammalu pisuussutit tungaasigut pinerluttuliornernut, bilag 1 aammalu 1.1 takukkit.
Tabeli 1. 2011-mit 2015-imut unnerluussinerit amerlassusaat, pinerluttulerinermi inatsisip ataani eqimattani pingaarnerni sisamani
|
|
2011 |
2012 |
2013 |
2014 |
2015 |
|
Katillugit ............................. |
4.841 |
5.077 |
4.404 |
4.364 |
3.933 |
|
Pisortat oqartussaatitaanik pinerlunnerit ...... |
213 |
180 |
203 |
200 |
150 |
|
Pinngitsaaliinerit ........................ |
317 |
302 |
332 |
334 |
286 |
|
Toqutsilluni timimillu pinerliinerit ............. |
986 |
940 |
917 |
911 |
879 |
|
Pigisanik tillinnerit allallu .................. |
3.325 |
3.655 |
2.952 |
2.919 |
2.618 |
Najoqqutaq: http://bank.stat.gl/KRNAN
Titartagaq 2. Unnerluussinerit procentinngorneri, unioqqutitsinerup suunera aallaavigalugu inissitsiternerinut agguaallugit
Najoqqutaq: http://bank.stat.gl/KRNAN
Pisortat oqartussaatitaannut pinerluttuliornerit
Pisortat oqartussaatitaannut pinerluttuliornerit pinerluttulerinermi inatsisip ataani unnerluussinerit ikinnerpaapput aammalu ukiumi sulianut naleqqiullugu 25 procentinik appariarsimallutik. Immikkoortumi Pisortani suliaqartilluni iliuuseqarnissaminut pisussaaffeqartumik nakuusernermi allannguut annertunerpaavoq, tassani 2014-imit 2015-imut unnerluussinerit 38 procentinik appariarsimammata. Tamanna tabel 2.-mi takuneqarsinnaavoq.
Tabeli 2. 2011-mit 2015-imut pisortat oqartussaatitaannut pinerluttuliornermi unnerluussinerit
|
|
2011 |
2012 |
2013 |
2014 |
2015 |
|
Pisortat oqartussaatitaanik pinerlunnerit katillugit... |
213 |
180 |
203 |
200 |
150 |
|
Pisortani suliaqartilluni iliuuseqarnissaminut pisussaaffeqartumik nakuuserneq/sioorasaarineq ..... |
100 |
80 |
116 |
111 |
73 |
|
Inatsisit unioqqutillugit kalerrisaarisutut .............. |
26 |
35 |
22 |
28 |
22 |
|
Eqqunngitsumik nassuiaaneq imal. eqqunngitsumik unnerluussineq ............................... |
8 |
8 |
13 |
9 |
14 |
|
Peqquserluutinik aningaasaliornermut .............. |
19 |
21 |
8 |
20 |
7 |
|
Allagartanik uppernarsaatissanik atornerluinermut ..... |
11 |
10 |
19 |
8 |
7 |
|
Ikuallatsitsisutut ............................... |
25 |
13 |
14 |
16 |
15 |
|
Pisortat oqartussaatitaannik pinerlunnerit allat ........ |
24 |
13 |
11 |
8 |
12 |
Najoqqutaq: http://bank.stat.gl/KRNAN
2015-imi innuttaasut 15-it sinnerlugit ukiullit 1.000-iugaangata pisortat oqartussaatitaannut pinerluttuliornerit pingasut unnerluutigineqartarsimapput. Pisortanilu atorfilinnut nakuusernerit inuttaasut 15-it qulaallugit ukiullit 1.000-iugaangata marluk unnerluutigineqartarsimallutik, unioqqutitsinernilu uani pineqartuni 49 procentinik annertutigipput.
Kinguaassiuutitigut pinerluttuliornerit
Kinguaassiuutitigut pinerluttuliornermi unnerluussinerit pinngitsaaliilluni atoqateqarnernik il.il. (inatsisinik unioqqutitsilluni pinngitsaaliilluni atoqateqarnerit) aammalu kannguttaalliorfigitinnernik nalunaarsorneqarajupput.
Tabeli 3. 2011-mit 2015-imut kinguaassiuutitigut pinerluttuliornerit, unioqqutitsinerit suunerinut agguaallugit
|
|
2011 |
2012 |
2013 |
2014 |
2015 |
|
Pinngitsaaliinerit katillugit ................. |
317 |
302 |
332 |
334 |
286 |
|
Pinngitsaaliilluni atoqatiginninnermut assigisaalu . |
128 |
140 |
119 |
135 |
134 |
|
Kinguaassiuutitigut meeqqamik kujannittoq allatulluunniit atoqatiginnittoq (15-it inorlugit ukiulimmik) .............................. |
62 |
50 |
71 |
60 |
27 |
|
Kannguttaalliorfiginnittoq imaluunniit inunnik mamiatsatsitsisoq ........................ |
113 |
95 |
121 |
121 |
108 |
|
Kinguaassiuutitigut pinerluttuliornerit allat ...... |
14 |
17 |
21 |
18 |
17 |
Najoqqutaq: http://bank.stat.gl/KRNAN
2015-imi innuttaasut 15-it qulaallugit ukiullit 1.000-iugaangata kinguaassiuutitigut pinerluttuliornerit arfinillit unnerluutigineqartarsimapput, taakkunannga pinngitsaaliilluni atoqateqarnerit il. il. (inatsisinik unioqqutitsilluni pinngitsaaliilluni atoqateqarnerit) innuttaasut 15-it sinnerlugit ukiullit 1.000-iugaangata pingasut unnerluutigineqartarsimallutik.
Toqutsilluni timimillu pinerliilluni pinerluttuliornerit
Pineqartuni inunnut ataasiakkaanut nakuusernermi unnerluussinerugajunnerusarput.
Tabeli 4. 2011-mit 2015-imut toqutsilluni timimillu pinerliilluni pinerluttuliornerit, unioqqutitsinerit suunerinut agguaallugit
|
|
2011 |
2012 |
2013 |
2014 |
2015 |
|
Toqutsilluni timimillu pinerliinerit katillugit |
986 |
940 |
917 |
911 |
879 |
|
Toqutsinermut imal. toqutsiniarnermut misiliisoq |
20 |
19 |
23 |
20 |
17 |
|
Nakuusernermut kinaluunniit piaaraluni inuup allap timaanik ajoqusiisoq/innarliisoq .......... |
743 |
698 |
694 |
700 |
630 |
|
Pinngitsaaliinermut imal. kiffaanngissusiiaanermut |
16 |
16 |
6 |
7 |
23 |
|
Angerlarsimafimmi eqqissiviilliortitsinermut .. |
41 |
34 |
26 |
21 |
33 |
|
Inuunermut, peqqissusermut, atugarissaarnermulluunniit ajoquserneqarnissamik sioorasaarinermut .................... |
151 |
167 |
161 |
149 |
170 |
|
Toqutsilluni timimillu pinerliilluni pinerluttuliornerit allat |
15 |
6 |
7 |
14 |
6 |
Najoqqutaq: http://bank.stat.gl/KRNAN
2015-imi innuttaasut 15-it sinnerlugit ukiullit 1.000-iugaangata toqutsilluni timimillu pinerliilluni pinerluttuliornerit 20-t unnerluutigineqartarsimapput, taakkunannga toqutsinerit imaluunniit toqutseriarnerit innuttaasut 15-it sinnerlugit ukiullit 1.000-iugaangata 0,4-it unnerluutigineqartarsimallutik.
Pisuussutit tungaasigut pinerluttuliornerit
2015-imi pisuussutit tungaasigut pinerluttuliornerit unnerluussinerit 47 procenterisimavaat aammalu pinerluttulerinerni inatsisip ataani unnerluussinerit 67 procenterisimallugit. Pisuussutit tungaasigut pinerluttuliornerit annerpaartaat pisaartorniarluni pinerluttuliornerusimapput, tassaallutik najugarinngisamut iserluni tillinniarnerit, tillinnerit, niuertarfinni tillinnerit aammalu biilinik umiatsianillu akuerineqarani atornerit. 2015-imilu pisuussutit tungaasigut pinerluttuliornerni niuertarfinni tillinnerit pinerluutini unnerluunneqarajunnerupput, pisuussutillu tungaasigut pinerluttuliornerit 23 procentiannik annertutigilluni. Pisuussutit tungaasigut pinerluutit ataanniippoq aamma aserorterineq; unnerluussinerillu 20 procentiinik annertutigilluni aammalu pinerluttulerinermilu inatsisip ataani unnerluussinerit 13 procentiinik annertutigilluni.
Tabeli 5. 2011-mit 2015-imut pisuussutit tungaasigut pinerluttuliornerit
|
|
2011 |
2012 |
2013 |
2014 |
2015 |
|
Pigisanik tillinnerit allallu katillugit ....... |
3.325 |
3.655 |
2.952 |
2.919 |
2.618 |
|
Niuerniarfimmiit imal. suliffimmiit tillissimanermut |
332 |
356 |
260 |
215 |
250 |
|
Pisortat oqartussaatitaanik tillissimanermut ... |
183 |
271 |
204 |
229 |
171 |
|
Inuinnaap suliffiutaanit tillissimanermut ...... |
151 |
191 |
170 |
152 |
83 |
|
Inuinnaap biilianiit tillissimanermut .......... |
74 |
62 |
68 |
43 |
42 |
|
Umiatsiamiit tillissimanermut ............... |
209 |
211 |
175 |
167 |
117 |
|
Pisiniarfimmiit tillissimanermut ............. |
693 |
701 |
659 |
691 |
598 |
|
Ujajaanermut ......................... |
20 |
44 |
40 |
47 |
25 |
|
Tillissimanermut allat, ilanngullugu eqqartuussisut suliassaannik namminersuussinermut iliuuseqarneq ....... |
550 |
613 |
495 |
483 |
471 |
|
Nassaamik peqquserlulluni atuinermut ...... |
9 |
19 |
8 |
6 |
9 |
|
Peqquserluttulionermut, qarasaasianut tunngasutigut peqquserluttuliornermut ilanngullugu .......................... |
62 |
126 |
62 |
80 |
116 |
|
Peqquserluuteqarneq, piginnaatitaanermik atornerluineq, iluanaarniapilunneq ......... |
56 |
36 |
39 |
22 |
28 |
|
Tillitanik atueqataanermut ................ |
69 |
82 |
44 |
40 |
41 |
|
Pigisanik aseruinermut .................. |
667 |
669 |
590 |
594 |
526 |
|
Akuerineqarani atuinermut ............... |
250 |
274 |
138 |
150 |
141 |
Najoqqutaq: http://bank.stat.gl/KNAN
2015-imi innuttaasut 15-it sinnerlugit ukiullit 1.000-iugaangata pisuussutit tungaasigut pinerluttuliornerit 59-it unnerluutigineqartarsimapput, taakkunannga niuertarfinni tillinnerit innuttaasut 15-it sinnerlugit ukiullit 1.000-iugaangata 14-it unnerluutigineqartarsimallutik.
Immikkut inatsisinik unioqqutitsinerit
Immikkut inatsisit inatsisinik ataasiakkaanik immikkullu ittunik sammisalinnik imaqarput. Immikkut inatsisit sammisanik assigiinngitsunik soorlu sumiiffinni tamanut ammasuni politiit torersumik eqqissisimanermillu qularnaarinninnissaannik atuutsitsinernik (Politiit ileqqoreqqusaat), aanngajaarniutit pillugit inatsimmik, sakkoqarnermut inatsimmik, avatangiisit pillugit inatsimmik il.il. imaqarput. Immikkut inatsisinik unioqqutitsinermi unnerluussinerit oqartussanit sammisanut assigiinngitsunut sunniuteqartunik nakkutilliisunit ingerlanneqarajunnerusarput. Taamaattumillu immikkut inatsisit ataanni unnerluussinerit kisitsisitigut paasissutissaat aamma oqartussat assigiinngitsut qanoq suliniutinik ingerlataqarnerannit sunnerneqarput. Oqartussallu pineqartut tassaapput soorlu Akiitsuuserivik aammalu Ikiaroornartunik Nakkutilliisoqarfik, Arktisk Kommando, Aalisarnermik Nakkutilliisoqarfik, Kalaallit Nunaanni Sulisoqarnermut Nakkutilliisoqarfik aammalu taakku suliffeqarfinnut pulaartarnerat.
Angallannermut inatsit immikkut inatsiseqarnerup ataaniippoq, angallannermullu inatsimmik unioqqutitsinerit amerlassusiisa immikkut inatsisinik unioqqutitsinerit amerlassusaat ataatsimut naligiinnarmagit angallannermut inatsimmik unioqqutitsinerit nalunaarsukkat amerlassusaat immikkut immikkoortulerlugit saqqummiunneqarput.
Tabeli 6. 2011-mit 2015-imut immikkut inatsisit allat ataanni unnerluussinerit, unioqqutitsinerit suunerinut agguaallugit
|
|
2011 |
2012 |
2013 |
2014 |
2015 |
|
Inatsisit allat katillugit ................... |
780 |
821 |
938 |
932 |
771 |
|
Ikiaroornartunik atuinermut inatsit ........... |
472 |
531 |
599 |
591 |
481 |
|
Ikuallatsitsinermut inatsit .................. |
17 |
22 |
24 |
27 |
23 |
|
Politiit peqqussutaat ..................... |
100 |
95 |
104 |
91 |
91 |
|
Pinerluttulerinermi inatsit allat ............... |
17 |
27 |
32 |
27 |
25 |
|
Uumasut, aavarnermut uumasunillu atornerluinermut inatsit ................... |
69 |
41 |
67 |
79 |
60 |
|
Suliffik, angallannermullu inatsit il. Il. ......... |
48 |
42 |
47 |
48 |
38 |
|
Immeraatit inatsisitigut inerteqqutaasut ....... |
26 |
36 |
33 |
11 |
24 |
|
Inatsisit allat sinneri ...................... |
31 |
27 |
32 |
58 |
29 |
Najoqqutaq: http://bank.stat.gl/KRNAN
Immikkut inatsisini unioqqutitsinerni unnerluussinerit 2011-mit 2015-imut agguaqatigiissillugu 62 procentii aanngajaarniutit pillugit inatsimminngaanneerput.
Angallannermut inatsimmik unioqqutitsinerit
Angallannermut inatsimmik unioqqutitsinerit amerlanersaat unnerluutigineqartanngillat, politiillu namminneq nalunaarutigisarpaat. Angallannermut inatsimmik unioqqutitsinerit nalunaarsukkat amerlassusaat politiit sulinerannik aamma sunnerneqartarput; ukiut ilaanni sammisamik nakkutiginninnerusoqartarmat ukiunili allani nakkutiginninnerusoqarani.
2010-mi politiit angallannermut suliassanik nakkutilliinerusimallutik ukiumoortumik kisitsisitigut paasissutissiipput, tamannalu kisitsisini takuneqarsinnaavoq. Ataanilu tabelimi takutinneqartut angallannermut inatsimmik unioqqutitsinermi unnerluussinerunatik angallannermut inatsimmik unioqqutitsinerupput nalunaarsukkat.
Tabeli 7. 2011-mit 2015-imut angallannermut inatsimmik unioqqutitsinerit nalunaarsukkat
|
|
2011 |
2012 |
2013 |
2014 |
2015 |
|
Aqqusinertigut angallannermut inatsit katillugit ............... |
792 |
784 |
885 |
905 |
883 |
|
Aqqusinertigut angallannikkut ajutoortoqarneq ................ |
92 |
92 |
72 |
83 |
96 |
|
Imigassartorsimalluni ingerlatitsisutut ajutoortoqarneq ................ |
23 |
15 |
14 |
16 |
23 |
|
Imigassartorsimalluni ingerlatitsisutut |
127 |
113 |
134 |
101 |
106 |
|
Ingerlatitsisuusinnaanermik arsaarinnikkallarneqarsimalluni angallatsitsinermut .............. |
121 |
143 |
123 |
120 |
123 |
|
Aqqusinertigut angallannikkut ajutoortoqartillugu pisussaaffiit ..... |
30 |
21 |
15 |
19 |
27 |
|
Qamutinik ingerlanermi sukkassuseq pissutsit naapertuutiginagit angallanneq .................. |
14 |
5 |
26 |
44 |
24 |
|
Ujatsiutaasat atornagit angalaneq / Isumannaallisaatinik atuinnginneq .. |
48 |
67 |
151 |
148 |
108 |
|
Ingerlaarnerminni mobiltelefoninik tigummiartakkanik atuinermut ...... |
111 |
71 |
69 |
82 |
117 |
|
Aqqusinertigut angallannermut inatsit allat ......................... |
226 |
257 |
281 |
292 |
259 |
Najoqqutaq: http://bank.stat.gl/KRNAN
Titartagaq 3. 2011-mit 2015-imut angallannermut inatsimmik unioqqutitsinerit nalunaarsukkat
Najoqqutaq: http://bank.stat.gl/KRNAN
Ulloq 1. oktobari 2008 aallarnerfigalugu angallannermut inatsimmi allannguisoqarpoq ilaatigut qitequtaasap isumannaallisaatip ingerlaarnermi ilaasunit tamanit atorneqarnissaanik aammalu ingerlaarnermi aquttup oqarasuaammik nassaartarissamik tigummisaqannginnissaanik imaqartumik. 2010-lu aallarnerfigalugu politiit angallannermut inatsimmi allannguutinut unioqqutitsinerni nalunaarsuutaat Naatsorsueqqissaartarfiup nalunaarsuutinik aallerfigisartagaani tigussaalerput.