Periaaseq
Naatsorsuutini siunertaavoq Namminersorlutik Oqartussani kommuninilu sulisut annertunerusumik erseqqissarneqarnissaat. Namminersorlutik Oqartussat suliffeqarfiutaat ilaanngillat. Naatsorsuutit Namminersorlutik Oqartussanut kommuninullu tallimanut ataatsimut immikkullu suliarineqarput. Ulloq 1/1-2018 aallarnerfigalugu kommunit tallimangussapput.
Piffissaq tamakkerlugu sulisut (ukiumut nalunaarsuutit nalingi) aammalu sulisut amerlassusaat uuttuutitut atorneqarput. Piffissaq tamakkerlugu sulisarneq atorfillit akunnerit suliffigisimasaat malillugit naatsorsoqqitaapput. Piffissap ilaannaanut atorfillit imaluunniit akunnialunnguani sulisimasut sulinerisa sivisussusaat malillugu naatsorsorneqarput.
Pisortani atorfilinnut naatsorsuutinut pisortat akissarsialeriviat najoqqutarineqarpoq. Naatsorsuineq ukiumoortumik piffissalerneqarpoq, piffissarlu tamakkerlugu sulisut taakkulu amerlassusaat uuttuutitut atorneqarput.
Kisitsisitigut paasissutissani matumani sulisut akissarsiaat pisortat naatsorsuutaanni akissarsianut aningaasartuutitut naatsorsorneqarsimasunit allaanerupput. Assigiinngissutit annertunerusumik uani nassuiarneqarput.
Tabel 3. Kommuneqarfik Sermersuup aningaasarsisitsisarnera, millioninngorlugit
|
|
2015 |
2016 |
2017 |
2018 |
|
Pisortaqarfinni atorfilinnut ilanngunneqarsimasut . |
704 |
734 |
769 |
796 |
2018-imi Kommuneqarfik Sermersooq nutaammik naatsorsuutinut atortoqalerpoq, tassani konto ukiuni siuliinituulli agguarneqarsimanngillat. Aningaasarsisitsinermulli nalunaarsuinerni kontot suli allanngortinneqanngillat, taamaattumillu naatsorsuutini kontot aamma aningaasarsisitsinermut kontot toqqaannartumik sanilliunneqarsinnaanngillat. Tamanna pissutaalluni kommuni ataani allassimasumut ilanngunneqanngilaq. Tabel 3-mi Kommuneqarfik Sermersuummi aningaasarsisitsisarnera immikkut sammineqarpoq.
2018-imi kommunit (Kommuneqarfik Sermersuummi naatsorsuutit ilanngunneqanngillat) Namminersorlutillu Oqartussat naatsorsuutaanni akissarsianut aningaasartuutit katillugit 1.468 mio. kr. -t 1.868 mio. kr.-llu akornanniissimapput. Qinikkat Kalaallit Nunaatalu avataani atorfillit akissarsiaat aammalu kontit sulisunut akissarsiaanngitsut peerneqarpata akissarsianut aningaasartuutit 1.438 mio. kr.-nut aammalu 1.798 mio. kr. –nullu millissapput.
Tabel 4a. Namminersorlutik Oqartussat naatsorsuutaanni akissarsianut aningaasartuutit mio.kr.-inngorlugit
|
|
2015 |
2016 |
2017 |
2018 |
|
Katillugit ......................... |
1.685 |
1.744 |
1.819 |
1.868 |
|
Pisortani atorfilinnut ilanngussat ....... |
1.661 |
1.718 |
1.775 |
1.794 |
|
Nikingassut ...................... |
24 |
26 |
44 |
74 |
Tabel 4b. Kommunit naatsorsuutaanni akissarsianut aningaasartuutit mio.kr.-inngorlugit
|
|
2015 |
2016 |
2017 |
2018 |
|
Katillugit ......................... |
1.319 |
1.330 |
1.426 |
1.468 |
|
Pisortani atorfilinnut ilanngussat ....... |
1.295 |
1.307 |
1.395 |
1.438 |
|
Nikingassut ....................... |
23 |
23 |
31 |
29 |
Suliffinnut kontillu suussusaanut ataasiakkaanut pisortani atorfillit kisitsisaannut ilaatinneqanngitsunut, akissarsianut aningaasartuutit naatsorsuutaat tabel 5.-imi takutinneqarput.
Tabel 5. Suliffeqarfinnut akissarsianut aningaasartuutit, kontip suunera malillugu tusind kr.-inngorlugit
|
|
2015 |
2016 |
2017 |
2018 |
|
|
Nammin. Oqartussat |
|||
|
Katillugit ........................................ |
23.900 |
25.645 |
44.388 |
73.668 |
|
Akissarsiat ilanngunneqanngitsut (ass. DK-imi) ............. |
41.148 |
48.361 |
50.586 |
54.134 |
|
Paarlaatiterinernut allanullu akissarsiat ................... |
-51.211 |
-56.079 |
-40.247 |
-17.181 |
|
Naalakkersuisut .................................... |
9.739 |
10.804 |
11.272 |
11.379 |
|
Inatsisartut ........................................ |
24.225 |
22.559 |
22.777 |
25.336 |
|
|
||||
|
Kommunalbestyrelsinut .............................. |
23.413 |
22.984 |
31.165 |
29.433 |
Kommuneqarfik Sermersooq ilaanngilaq
Tabel 6a.-mi tabel 6b.-milu pisortat naatsorsuutaanni akissarsianut aningaasartuutit pisortanilu atorfilinnut kisitsisini akissarsiat nalunaarsuutaasa sanilliunneri takutinneqarput.
Tabel 6a. Namminersorlutik Oqartussani naatsorsuutit akissarsianullu nalunaarsuutit nikingassutaat tusind kr.-inngorlugit
|
|
2015 |
2016 |
2017 |
2018 |
|
Tamakkerlugit ................................ |
-922 |
3.622 |
-1.825 |
2.006 |
|
Allaffissorneq ................................. |
-119 |
958 |
-965 |
-1.135 |
|
Isumaginninneq ilaqutariillu ...................... |
-14 |
349 |
-184 |
191 |
|
Peqqinnissaqarfik .............................. |
-370 |
1.615 |
-1.028 |
1.708 |
|
Ilinniagaqarneq kulturilu ......................... |
-355 |
613 |
324 |
1.231 |
|
Inuussutissarsiutit aamma suliffeqarnermi pissutsit ..... |
0 |
20 |
-10 |
0 |
|
Teknikkimut tunngasut .......................... |
. |
. |
. |
. |
|
Pilersuinikkut suliffeqarfiit ........................ |
. |
. |
. |
. |
|
Allat ........................................ |
-64 |
66 |
40 |
11 |
Tabel 6b. Kommunini naatsorsuutit akissarsianullu nalunaarsuutit nikingassutaat tusind kr.-inngorlugit
|
|
2015 |
2016 |
2017 |
2018 |
|
Tamakkerlugit ................................ |
-1.130 |
1.837 |
7.038 |
-11.650 |
|
Allaffissorneq ................................. |
-460 |
-222 |
6.535 |
-10.597 |
|
Isumaginninneq ilaqutariillu ...................... |
-745 |
207 |
831 |
-250 |
|
Peqqinnissaqarfik .............................. |
. |
. |
. |
. |
|
Ilinniagaqarneq kulturilu ......................... |
-941 |
403 |
-1.549 |
-2.118 |
|
Inuussutissarsiutit aamma suliffeqarnermi pissutsit ..... |
1.419 |
879 |
1.665 |
1.133 |
|
Teknikkimut tunngasut .......................... |
-338 |
65 |
-464 |
163 |
|
Pilersuinikkut suliffeqarfiit ........................ |
-49 |
25 |
21 |
19 |
|
Allat ........................................ |
-16 |
480 |
0 |
0 |
Kommuneqarfik Sermersooq ilaanngilaq
2018-imi Namminersorlutik Oqartussani akissarsiat nalunaarsuutaat naatsorsuutiniit 2,0 mio.kr.-nik annertunerusimapput, kommunilli akissarsianut nalunaarsuutaat naatsorsuutiniit 11,6 mio.kr.-nik annikinnerusimallutik. Assigiinngissutit akissarsiat ilaasa nalunaarsoqqinnerat naatsorsuuserivimmi kisimi ingerlanneqartarneranik peqquteqarput.
Akissarsialerivimmi akissarsiani aaqqiissuteqartoqartarpoq piffissaq kingumut uterlugu akissarsianut katersorneqarsimasunut allannguutaasunik, ilaatigut akit allannguuteqarsimappata. Aaqqiissutilli akunnernut suliffigisimasanut allannguinngimmata uani ilanngunneqanngillat.
Akissarsialerivik naatsorsuutinit akissarsiat pillugit paasissutissanik amerlanerusunik imaqarpoq. Paasissutissat akissarsiat pillugit annertunerusumik nassuiaapput. Tamannalu akiliutinik, isumaginninnikkut ikiorsiissutinik, akissarsianik Danmarkimiit akilerneqarsimasunik assigisaannillu ilanngaanissamut, naatsorsuutini periarfissaanngitsumut, periarfissiivoq. Tabel 7a.-mi 7b.-milu aningaasat ilanngaatigineqarsimasut annertussusaat takutinneqarpoq. Taakkunannga akissarsianut nalunaarsuutini sinneruttut pisortani atorfillit naatsorsorneqarnerannut atorneqarput.
Tabel 7a. Namminersorlutik Oqartussanut aningaasat akissarsianut ilaanngitsut ilanngaatigineqartut tusind kr.-inngorlugit
|
|
2015 |
2016 |
2017 |
2018 |
|
Tamakkerlugit ................................. |
74.283 |
67.731 |
69.102 |
23.802 |
|
Allaffissorneq .................................. |
18.473 |
17.772 |
18.483 |
8.101 |
|
Isumaginninneq ilaqutariillu ........................ |
3.685 |
3.822 |
3.584 |
1.075 |
|
Peqqinnissaqarfik ............................... |
233 |
292 |
359 |
1.106 |
|
Ilinniagaqarneq kulturilu .......................... |
43.524 |
41.358 |
40.137 |
12.164 |
|
Inuussutissarsiutit aamma suliffeqarnermi pissutsit ...... |
1.006 |
2.083 |
4.280 |
743 |
|
Teknikkimut tunngasut ........................... |
- |
- |
- |
- |
|
Pilersuinikkut suliffeqarfiit ......................... |
- |
- |
- |
- |
|
Allat ......................................... |
7.362 |
2.404 |
2.258 |
613 |
Tabel 7b. Kommuninut aningaasat akissarsianut ilaanngitsut ilanngaatigineqartut tusind kr.-inngorlugit
Nalunaarut: Teknikimut tunngasuni aningaasat tamakkingajallutik piumassutsiminnik qatserisartunut akissarsiaapput, Kommuneqarfik Sermersooq ilaanngilaq
Naatsorsuinerit
Pisortaqarfinni atorfillit pillugit naatsorsuutit atorfinni suliat suunerinut immikkoortillugit suliarineqarput pisortaqarfinni ingerlatsinermi aamma nuna tamakkerlugu naatsorsuutinut atungassianngorlugit. Pisortaqarfinni atorfillit pillugit naatsorsuutit Classification of the Functions of Government (COFOG) atorlugu suliarineqarput.
COFOG-imik immikkoortiterineq, pisortat aningaasaqarneranni aamma nuna tamakkerlugu naatsorsuutini immikkoortitereriaaseq atorlugu suliarineqarput.
Akissarsititsisarnermut akissarsianut nalunaarsuutini immikkoortiterineq atorneqarpoq.
Pisortaqarfinnut naatsorsuutini atorneqartartumi agguaassisarneq malillugu sulisut agguaanneqarput, taamaasilluni sulisunik agguaassineq nunap karsiata naatsorsuutaani kommunillu kontoini akuerisani agguaasseriaaseq malillugu ingerlanneqarluni.
Akissarsianut nalunaarsuutini isumaqatigiissutit agguaanneqarnerit malillugit sulisut isumaqatigiissutinut marlunnik kisitsisitalinnut agguaallugit immikkoortiterneqarput.
Piffissaq tamakkerlugu sulisartunut atorfilinnullu naatsorsuinermut periaaseq
Piffissaq tamakkerlugu sulisartut amerlassusaat (ukiumut nalunaarsuutit nalingi) piffissamut akissarsiffiusumi suliffissatut isumaqatigiissuteqarfigineqarsimasumut (qaammammusialinnut piffissaq akissarsiffik qaammammik ataatsimik naleqarpoq akunnermusialinnullu ullunik 14-inik naleqarluni) naleqqiullugit naatsorsorneqarput, qaammammusialinnullu sulinngiffeqarnerit ilanngunneqarlutik.
Sapaatip akunneranut piffissaq suliffiusoq akunnernik 40-nik sivisussuseqarpoq. Qaammammusialinnut ukiumut akunnernik 2.080-inik sivisussuseqarluni. Akunnermusialinnut ukiumut akunnernik 1.880-inik sivisussuseqarpoq (sulinngiffeqarluni akunnerit ilanngaatigereerlugit, akunnermusiallit ferieqarnersiuteqarmata).
Sulisoq piffissamit suliffissatut isumaqatigiissuteqarfigineqarsimasumit amerlanerusunik ikinnerusunilluunniit akunnernik suliffeqarsimasinnaavoq. Taamaattoqartillugu sulisut ataatsimik amerlanerusumik ikinnerusumilluunniit piffissaq tamakkerlugu sulisimasutut naatsorsorneqarput.
Akunnerit amerlassusaannut periaatsimi piffissaq suliffiusussatut isumaqatigiissuteqarfigineqarsimasoq malinneqarpoq. Qaammammusialinnut qaammammut akunnerit 173,33-upput piffissap ilaannaanut sulisartunut naqqinneqartartoq. Akunnermusialinnut ullunut 14-inut akunnerit amerlassusaat tassaallutik akissarsiat assigiinngitsut iluanni akunnerit katinnerat piffissami akunnermut suliffiusunut katillugit kisinneqarsinnaasut.
Sulisut amerlassusaat ukiumi kisitsiviusumi sulisimasut amerlassusaattut naatsorsorneqarput.
Piffissami akissarsititsiffiusimasut akunnernut kisinneqarsimanngitsut kisitsinermi ilanngunneqanngillat.
Suliffinnut sulisunullu killiliineq
Pisortani akissarsialerivit naatsorsuutini najoqqutarineqartoq tunngaviusumik pisortat suliffeqarfiutaanni tamani akissarsiat nalunaarsuutaannik imaqarpoq. Suliffeqarfiilli aammalu ingerlatseqatigiilluni suliffeqarfinnut assingusut ataasiakkaat ilaanngillat.
Suliffeqarfiit naatsorsuutini ilanngunneqanngitsut ataani allassimapput.
Suliffeqarfiit naatsorsuutini amigaataasut ilanngunneqanngitsulluunniit:
· Pisortani atorfillit nunani allaniittut.
· Pisortat ingerlatseqatigiiffittut ingerlataat (Asiaq, KNR, Mittarfeqarfiit aamma Nukissiorfiit).
· Naalagaaffimmi atorfillit (akunnermusiallit ilanngullugit) (Issittumi Sakkutooqarfik, Kalaallit Nunaanni Pinerluttunik Isumaginnittut, Politi, Kalaallit Nunaanni Eqqartuussiviit, Kalaallit Nunaanni Naalagaaffiup Sinniisoqarfia assigisaallu).
· Suliffeqarfiit imminnut ingerlatittut (Namminersorlutik Oqartussanit/kommuninit tapiiffigineqartartut).
· Piginneqatigiiffiit Namminersorlutik Oqartussanit pigineqartut.
Pisortani atorfillit kisitsisitigut paasissutissaanni killiliineq
Piffissaq nalunaarsuinermi atorneqartoq tassaavoq piffissaq akissarsiaqartitsiviusoq.
· Pisortanit nuunneqarsimasut allat akissarsianeersuunngitsut ilanngunneqanngillat (soorlu isumaginninnermi ikiorsiissutit, soraarnerussutisiat assigisaalluunniit ilaanngillat).
· Sulianut akissarsiat ilanngunneqanngillat (soorlu ataasiaannartumik akissarsiat, siulittaasut akissarsiaat, qatserisartut akissarsiaat, kommunalbestyrelsit akissarsiaat, suliunnaarnersiutit assigisaalluunniit ilanngillat).
· Politikerit akissarsiaat akunnerit suliffissatut isumaqatigiiffigineqarsimasut malillugit akissarsiatut isigineqanngillat. Taamaattumik politikerit akissarsiaat pisortani akissarsiani allani akunnernullu taakkununnga taamaallaat ilaapput.
· Atorfillit ukiup ataatsip ingerlanerani akunnernit marlunnit sivikinnerusumit sulisimasut (ukiumut naatsorsuutini nalinga 0,001) ilanngunneqanngillat.