Periaaseq

Sanaartornermi aningaasartuutinut naleqqersuut uuttuut tunngaviusoq akit ineriartornerannut paasissutissat aallaavigalugit naatsorsorneqartarpoq.

 

Uuttuut tunngaviusoq

Aningaasartuutinut naleqqersuut

Sanaartornermi aningaasartuutinut naleqqersuut tassaavoq aningaasartuutinut naleqqersuut, aamma taaneqartartoq ilanngussanut naleqqersuut. Atortussanut, sanaartornernut atortunullu taamatullu angallannerisa akii sulisunullu aningaasartuutit naleqqersuummut ilanngunneqarput. Sanaartugassanik suliassinneqartartup iluanaarutai akissarsiaalu ilaanngillat. Aamma pisisup aningaasaliinermigut aningaasartuutai naleqqersuummi ilaatinneqanngillat. Taamatut sanaartornermi aningaasartuutit ineriartornerannik naatsorsuineq EU-p (Eurostat) nalunaarsuusiornikkut allaffeqarfiata innersuussutaanut naapertuupput taamaammat naleqqersuut nunani allani sanaartornermi aningaasartuutinut naleqqersuutinut sanilliunneqarsinnaavoq.

 

Laspeyresip naleqqersuutaa

Sanaartornermi aningaasartuutinut naleqqersuut Laspeyresip naleqqersuutaa pissuseqatigaa. Atortussat angallassinermilu akit taamatullu akissarsiat ineriartornerat ukiumi aallaavimmi aningaasartuutit katiterneri aallaavigalugit uuttorneqartarput. Uuttuummik tunngaviusumik nutaamik naatsorsuinissaq piffissamik annertuumik pisariaqartitsisarmat, ukioq aallaavik ukiuni arlalinni atuinnarneqartarpoq. Ukioq aallaavik akuttunngitsutigut taarserneqartarpoq, taamaalilluni naleqqersuutip teknologimik ineriartorneq sanaartornermi atortussiassanik nutaanik eqqussuineq sillimaffigineqassammat; Naatsorsueqqissaartarfiup naleqqersuut kingullermik misissornerani januaari 2006 ukioq aallaavittut aalajangiuppaa, uuttuutit 2013-imi Juulip aallaqqaataani nutartigaagaluartut.

 

Ineriartorneq piusoq malinnaavigilluarniarlugu naatsorsuutigineqarpoq uuttuut tunngaviusoq ukiut pingasut tallimallu ingerlanerini nutaamik taarserneqartassasoq.

 

Uuttuummi tunngavik nutaaq

Juulip aallaqqaataani 2013-imi uuttuummik tunngaviusumik nutaamik naatsorsuisoqarpoq, inissiarsuaq pingasunik quleriinnilik, marluk pingasunik initallit, ataaseq marlunnik initalik ataaserlu sisamanik initalik quleriinni tamaginni inissiaqarput. Inissiarsuup taarserpaa illu nammineq sanaaq Illorput 2000 typi 4, naleqqersuutip aallartinneranili 2006-imi naatsorsukkanut atorneqartarsimasoq. Illu nutaaq Kalaallit Nunaanni sanaartornermi naleqqunnerusutut nalilerneqarpoq

 

Naleqqersuutip ersersippaa sanaartorneqarnerusup ineriartornera. Aningaasartuutit ineriartornerat sanaartukkap aalajangersimasup aningaasartuutaat naleqqersuummit nikingasinnaavoq.

 

Atortussat, akissarsiat angallanneratalu akia

Atortussat, angallannerata akia- akissarsianullu aningaasartuutit naleqqersuutip naatsorsornerani assigiinngitsunik uuttuuteqarput. Katinnerini naatsorsornerani Atortussat 35,5 pct.-imik uuttuuteqarpoq, angallannerata akia 17,1 pct.-imik uuttuuteqartoq, sulinermilu akissarsiat 47,4 pct.-imik uuttuuteqarluni.

 

Suliat immikkoortiterneri

Aningaasartuutit sulianut agguaanneqarputtaaq:

·         Sulliviit il.il.

·         Sanaartorfigiuminarsaaneq

·         Toqqaviliorneq

·         Betonngilernera

·         Qarmaaneq

·         Sanasut suliaat

·         Illuliorneq/pequsiorneq

·         Natilersuineq

·         Qalipaaneq

·         Imeq kiassarnerlu

·         Innaallagialerineq

·          

Atortussanut naleqqersuut sulianut immikkoortuni tamani

Naatsorsuinerni atortussat aalajangersimasut sulianut immikkoortuni tamani akiisa allanngorarneri naatsorsorneqartarpoq, akiisalu allanngorarneri najoqqutaralugit atortussanut naleqqersuut aalajangerneqartarluni. Suliffiup suliaata atortussanut naleqqersuutaa, allat suliaat atortussanut naleqqersuutaanit agguaqatigiissinneqarnerani naleqqiullugu naatsorsorneqartarpoq. Taakku naleqqersuutit uuttuutip tunngavianut naleqqiunneqartarpoq, taamaasilluni ataatsimut atortussanut naleqqersuut pilersinneqartarluni.

 

Sulinermi akissarsiaq

Akissarsianut aningaasartuutaasup ineriartornera sulianut immikkoortuni assigiissumik naatsorsorneqartarpoq, akissarsiat naleqqersuutaat tamarmik immikkut aalajangerneqareerpata, akissarsiat naleqqersuutaat ataatsimut uuttorneqassaaq, sanaartornermi aningaasartuutinut ilaasut akissarsiat uuttuutaat malillugit

 

Akit ineriartornerat

Atortussat akii

Sanaartornermi aningaasartuutinut naleqqersuutip allannguutaani nioqqutissat 450-it missaaniipput. Atortussanik Kalaallit Nunaannut tikisitsinerpaasartut qarasaasiaasa allattorsimaffianni akii aaneqartarput. Nioqqutissat immikkuutitaartut ataasiakkaat, assersuutigalugu fliset igalaallu danskit suliffeqarfiutaannit Kalaallit nunaannut tunisingaatsiartartut akiannik piniartoqartarpoq. Nioqqut arlaat nungussimappat taarserneqartarpoq, naatsorsukkanullu ilanngunneqarluni

 

Angallannerata akia

Sanaartornermi atugassat angallannerisa akiisa ineriartornerat, Royal Arctic Line A/S-p akissatut aalajangersagai malillugit naatsorsugaapput.

 

Sulinermi akissarsiat

Kalaallit Nunaanni suliffeqarnermi akissarsiatigut nalunaarsugaqanngimmat danskit inissialiornermi akissarsiaasa ineriartorneri malinneqarput. Periuseq tamanna nunatsinni illuliornermut sanaartornermilu ingerlatsinermi sulinikkut akissarsiat ineriartorneranik naapertuuttutut nalilerneqarpoq.