Aallaqqaasiut
Saqqummersitami pineqartumi Kalaallit Nunaanni aningaasaatikilliortutut taaneqarsinnaasut saqqummiunneqarput. Pingaarnertut isiginiarneqarput ukioqqortussuseq, suiaassuseq, ilaqutariit aammalu sumiiffik najugaqarfiusoq. Qallunaat paasisimasallit ataatsimiitsitaliaannit piitsuussusermut suliaq tunngavigalugu agguaqatigiissillugu isertitanut misissuineq suliarineqarpoq. Politikkikkut piitsuussutsimut killigititamik aalajangiisoqarnikuunnginnera ersersinniarlugu Kalaallit Nunaanni misissuinermi pineqartut piitsutut taaneqanngillat aningaasaatikilliortulli taaneqarlutik.
Saqqummersitap ilusilersornera
Saqqummersitap immikkoortuata aappaani misissuinermut tunngaviusoq pingaarnersiorneqarpoq. Qallunaat paasisimasallit ataatsimiitsitaliaannit piitsuussutsimut suliaq tunngavigineqarpoq[1]. Naatsorsueqqissaartarfiup qallunaat periaasiannik allaanerusumik atugaqarluni misissuiffigisimasaani isumaliutersuutit pingaarnertut naatsumik nassuiarneqarput.
Immikkoortut pingajuanni kalaallinut misissuinermi inernerit suliarineqarput. Inuit aningaasaatikilliortutut taaneqarsinnaasut amerlassusaat kisitsisini saqqummiunneqarput ilaqutariinnut, ukioqqortussutsinut, suiaassutsinut sumiiffinnilu najugaqarfiusunut immikkoortiterlugit.
Pineqartoq aningaasaatikilliortutut inissisimasutut taaneqarpoq ukiut pingasut ingerlanerini isertitat killissarititamit appasinnerusumik inissisimappata. Aningaasaatikilliortutut killigititaasoq aalajangiussaq, isertitat annertussusiisa agguaqatigiissinnerini 50 aammalu 60 pct.-ianni imaluunniit ataallugu inissisimapput.
Naatsorsuutinik allanit assigiinngissutsit
Naatsorsueqqissaartarfiup isertitanut kisitsisitigut paasissutissaataani piffissani tulleriaani nunat assigiinngitsut akornanni isertitat nikingassutaannut naatsorsuutinut tunngasut saqqummiuneqareerput[2].
Gini-koefficienti, piitsuussuseq allanut naleqqiullugu (Risk of Poverty-rate) aammalu ratio 80/20 assigiinngitsuupput pingasut aningaasaqarnermut nikingassutsimut naatsorsuutaasartut, assigiinngitsunik sammiveqarlutik isertitat nikingassutaanik nassuiaasut.
Naatsorsuutit pingasut tamarmik immikkut isertitat nikingassutaanik nassuiaateqarput.
· Gini-koefficinenti isertitat tamakkerlugit nikingassutaanik naatsorsuutaavoq,
· allanut naleqqiullugu piitsuussutsinut naatsorsuutini (at-Risk of Poverty-rate) isertitat annikinnerpaat sammineqarput aammalu
· ratio 80/20-mi naatsorsuutini isertitat annertunerpaat annikinnerpaallu inissisimanerat nassuiarneqarluni.
Saqqummersitap saniatigut Naatsorsueqqissaartarfik tabelinik immikkoortunik inoqutigiinni meerartaqartuni isertitat agguataarnerinut ersersitsisunik isertitanut kisitsisitigut paasissutissani saqqummersitsivoq.
Saqqummersitsinermi aammalu saqqummertussani tulliuttuni tunngaviusut
Aningaasaqarnermut Inatsimmit 2015-imeersumit Naatsorsueqqissaartarfik annertunerusumik aningaasaliiffigineqarpoq, ilaatigut aningaasaqarnikkut ajornerusumik inissisimasut kisitsisitigut paasissutissaannik suliaqarnissamut aningaasaliisussamik.
Saqqummersitaq ukiumut ataasiarluni Naatsorsueqqissaartarfimmi isertitanut kisitsisitigut paasissutissanut ilassutaalluni saqqummersinneqartarpoq.
Aningaasaatikilliortut pillugit saqqummersitaq ukiut pingajussaat saqqummersinneqarpoq. Aappariilertarnerit, ataataasutut nalunaarsuinerit allallu pissutigalugit ilaqutariit pillugit paasissutissat ukiumut ataasiarlugit iluarsaaneqartarput. Aningaasaatikilliortut pillugit paasissutissanut tunngaviulluartut, inunnik isumaginninnermut, ilinniartitaanermut aamma isertitanut paasissutissat ilaatigut aamma iluarsaarneqartarput. Taamaattumik saqqummersitami uani kisitsisit piffissami 2011-miit 2017-imut paasissutissat iluarsaaneqarmata decembarimi 2017-imi saqqummersitamit “2012-miit 2016-imut aningaasaatikilliortut”-nit inerneri nikingassuteqarsinnaapput.
Kisitsisaataasivik
Kisitsisaataasivimmi kisitsisinik nammineq toqqartukkanik soorlu najukkanut, ukiunut, suiaassutsinut aammalu piffissanut uuttuutit katiternerisigut aallertoqarsinnaavoq. Kisitsisaataasivimmi kisitsisit 2011-miit pissarsiarineqarsinnaapput.