Siunertaq

Inuussutissarsiornermi ilinniakkat amerlanersaat suliffimmik ilinniarfissarsinermi aatsaat aallartinneqarsinnaasarput. Suliffiit ilinniarfiusinnaasut amerlassusaat taamaasillutik inuussutissarsiornermi ilinniarfinni ilinniartut amerlassusaasa ineriartornerannut sunniuteqartarpoq. Ilinniartunut inissat pillugit kisitsisitigut paasissutissat ilinniartitaanermi inuussutissarsiornermi ilinniakkanut paasissutissanik annertunerusunik suliaqarnissaq anguniarlugu ineriartortinneqarput. Taamaasilluni aamma suliaqarfiit qanoq annertutigisumik ilinniartuuteqarnerat taakkulu qanoq ineriartornerat takussutissiarineqarluni.

 

Nalunaarsuutit tunngaviusut

Ilinniagaqarnersiuteqartitsivimmit ilinniartut tapiinut akiliutit nalunaarsuutaat atorlugit kisitsisitigut paasissutissat naatsorsorneqarput. Tapiissutit qaammatikkaartumik suliffeqarfimmut ataatsimut/ilinniartumut ataatsimut akilerneqartarput. Tapinut akit aningaasaqarnermut inatsimmi aaliangersarneqartarput, ilinniakkallu kiisalu ukioq ilinniarfiusoq malillugit allanngorartarlutik(takuuk konto pingaarneq 40.02.06, ilinniarnermi tapiissutit meeqqanullu tapit pillugit nassuiaat).

 

Kisitsisini ilinniartut ilinniarfimminni suliffimmik misiliisut ilaanngillat, tassani pineqarput inuussutissarsiornermi ilinniakkami, ilinniarfimmi ilinniartunik suliffimmi misiliinissamut tigooraasartuni, akuerisaasimasut. Inuussutissalerinermi ilinniarfimmi INUILI-mi kiisalu KTI-mi teknikimik ilinniarfinni tamanna periarfissaavoq.

 

Periaaseq

Qaammatikkaartumik ilinniartunut tapiissutit najoqqutaralugit ilinniartut amerlassusaat naatsorsorneqarput. Tapiissutini kukkunerit kiisalu akilerneqarsimanngitsut ukiumi naatsorsuiffiusumi tullermi qaammat marsi tikillugu naqqissorneqarput.

 

2018-imi januaarip aallaqqaataat aallarnerfigalugu Kalaallit Nunaanni suliffeqarfiit suliffeqarfinnut qitiusumik nalunaarsorsimaffimmut (CVR) nalunaarsorneqarput. Suliaqarfiit pingaarnerit suliaat malillugit immikkoortiterineq DB07 naliginnaasumik tassani atorneqarpoq. Siornatigut suliffeqarfiit Inuussutissarsiutinik Ingerlataqartunik Nalunaarsuiffimmi (IIN) nalunaarsuinermi suliaqarfinnik immikkoortiterineq alla; GB2000 atorneqartarsimavoq.

 

Ilinniartunut tapiissutit nalunaarsuutaat ilinniagaqarnersiuteqartitsivimmit nalunaarsuutinut naleqqiullugit misissorneqarput, ilinniarnermi suliffeqarfimmi ilinniartuuneq immikkoortinniarlugu.

 

Naatsorsuineq

Ilinniartunut kisitsisitigut paasissutissat qaammatikkaartumik kiisalu suliaqarfinnut ilinniakkamilu sammisanut (ISCED Fields of Education 2013) najugaqarfinnullu agguataarlugit naatsorsorneqarput. Tabelit tamarmik suiaassutsit ukiullu malillugit aaneqarsinnaapput.

 

Suliffeqarnermi kisitsisitigut paasissutissani iluarsaassineq

Suliffeqarnermi kisitsisitigut paasissutissani saqqummersuni kingullerni 2016-imiit ullumikkumut kisitsisit suliarineqarneri nutarsarneqarput. Tamatumalu kinguneraa suliffeqarnermut kisitsisit siuliani saqqummiunneqartarsimasunit annertunerulernerat.

 

Siornatigut saqqummersinneqarsimasunit periaatsimi allannguutit pingaarnerit tassaapput:

 

·         Ernereernerup kingorna sulinngiffeqartut, suliffilinnut ilaasimasut massakkut suliffilittut naatsorsorneqarput. Allannguummi matumani International Labour Organization-imit (ILO) innersuussutigineqartunut naapertorlugit suliffeqarnermi pissutsinut kisitsisitigut paasissutissat suliarineqarput.

·         Ukiup ataatsip ingerlanerani isertitat annerpaartaat namminerisamik suliffeqarfimmit isertitaasimappata, suliffeqarfiup inuussutissarsiornermi suliaqarfiani pingaarnertut suliffeqarneq naatsorsorneqarpoq. Allannguummi matumani piffiit tunisiffiusimanngitsut imaluunniit inuussutissarsiornermi suliaqarfinni allani ilassutitut isertitaqangaatsiarsimaneq pingaarnertut suliffimmut sunniuteqanngillat, ukiumut isertitat aalisarnermi imaluunniit savaateqarnermi namminerisamik suliffeqarfimminngaanneersuuppata.

·         Naatsorsueqqissaartarfik pisortat akissarsialeriviannit nalunaarsuutinik nutaanik, sulisitsisullu Akileraartarnermut Aqutsisoqarfimmut nalunaarusiaannik paasissutissanik sukumiinerusunik imalinnik aallersinnaalerpoq. Nalunaarsuutinik pitsaanerusunik aallersinnaaneq pisortani atorfeqarnermi akissarsiat pisortanit isertitaniit qularnannginnerusumik immikkoortinneqarsinnaalernerannik isumaqarpoq. Allannguutillu kinguneraa qaammammi ataatsimi piffissap affaanit sivikinnerusumik sulillutik atorfeqarsimasut suliffilinnut ilanngunneqarnerini pisortani suliffillit annertunerulernerat.

 

Killiliineq kisitsisinilu ilanngunneqanngitsut

Kisitsisitigut paasissutissani inuussutissarsiornermi ilinniarfinni ilinniartut suliffinnilu ilinniartuunermut tapisisartut kisimik pineqarput. Inuussutissarsiornermi ilinniarfinni ilinniartunut taamaallaat tapiissutit tunniunneqartarput. Taamaattumik ilinniartut kisitsisini matumani saqqummiunneqartuni ilaanngitsut tassaapput:

 

·         Ilinniartut inersimasut.

·         Ilinniartut ilinniagaqarnersiutillit, ass. inulerinermi ikiortit, ulluunerani neqeroorutini ikiortit aamma peqqissaanermi ikiortit.

·         Ilinniartut atuarfimminni suliffimmik misiliisut.

·         Ingerlariaqqiffiusumik ilinniarfinni ilinniartut suliffimmik misiliisut, ass. ilisimatusarluni ilinniakkani.