Suleriaaseq
Saqqummersitami matumani 2019-imiit 2022-mut aalisakkat tulaassat avataasiorlunilu aalisarluni pisat tamanut saqqummersinneqarput. Ilutigalugu saqqummiunneqarput aalisariutikkaartumik agguaqatigiissillugu decilit nalingi, aalisakkanik tamanik tunisinermi. Tamatuma saniatigut aammattaaq saqummiunneqarput 2022-mi kisitsisit najoqqutaralugit aalisariutit amerlassutsinut, sumiissutsinut, pisoqaassutsinut, sananeqaatsinut il.il. agguarneri.
Imarisaa
Saqqummersitaq sammisanut
pingasunut immikkoortuligaavoq:
·
Immikkoortumi
siullermi nassuiarneqarput pingaarutilittut peqqutaagajuttut (qup. 5).
·
Immikkoortup aappaani
tabelit takusassiarineqarput, tassani ilaatigut takuneqarsinnaapput Kalaallit
Nunaanni illoqarfinni nunaqarfinnilu qalerallit, saarulliillu tunisat immikkoortitaarneri (qup. 7 -
12). Avataasiorluni aalisarnermi pisat tabelinut pingasunut
takussutissiarineqarput (tabeli 9 aamma tabeli 10), tassani takutinniarneqarput
Kalaallit Nunaanni kilisaatit nunap imartaani imartanilu allani pisaat, nunallu
allat kilisaataasa Kalaallit Nunaata imartaani pisaat.
·
Immikkoortut
pingajuanni tabelit takusassiarineqartut tassaapput (tabeli 11 aamma tabeli 12)
aalisariutit kommunikkaarlugit kisitsisitaat. Naggasiullugu tulaassat nalingisa
decilinut (agguaqatigiissillugit
qulerarterutikkaarlugit aggorlugit) agguataarneri (tabeli 13 aamma tabeli 14),
aalisariutillu angissusaat aallaavigalugit tulaassinermi isertitat
agguataarneri.
Najoqqutarisat
Namminersornerullutik
Oqartussat nalunaarutaat nr. 16, 22. decembari 2011-meersoq malillugu tunisassianik tunisaqarnermi
tunisisut tamarmik (uani: pisiortortut) pisussaapput tunisinerit ataasiakkaat nalunaarsuusiussallugit. Nalunaarsuutillu Kalaallit
Nunaanni Aalisarsinnaanermut akuersissutinik nakkutilliisoqarfimmut
nassiunneqartartut, Kalaallit Nunaanni Naatsorsueqqissaartarfimmit aamma
pissarsiarineqartarput.
Avataasiorluni
aalisarneq eqqarsaatigalugu Aalisarneq pillugu Inatsisartut Inatsisaat nr.
18, 31. oktober 1996-meersoq, tassungalu nalunaarutit attuumassutillit
atuupput.
Aalisarnermi
paasissutissat Aalisarnermut Naalakkersuisoqarfimmi naluaarsuutinit
pissarsiarineqarput.
Periaaseq
Saqqummersitaq
una tunitsiviit avataasiorlutillu aalisartut pisanik nalunaarusiaat malillugit
suliaavoq.
Tunisat
akii pisisup akigititai malillugit nalunaarsorneqartarput. Malugiuk suussutsit
ataasiakkaat akii tunisassianut pitsaasusiinullu
assigiinngitsunut matussusiimmata, ukiumullu siulianut sanilliullugu akinik
allanngortoqarpat peqqutitut taaneqarsinnaassaaq tunisassiarisap allatut
tunisassiarilerneranik akilluunniit allannguuteqarnerannik.
Avataasiorluni
aalisarnermi pisat nalingi naatsorsorneqarput avammut tunisinermi
agguaqatigiissillugu akinit, takuuk Kalaallit Nunaata avammut niuernera.
Aalisakkat ataasiakkaat avammut niuernermi paasissutissani pigineqanngitsut
eqqoriaanikkut nalilerneqarput. Aalisakkat ilaasa akii eqqoriaruminaassinnaasarput,
aalisarnermi avammullu niuernermi periaatsit assigiinngissinnaasarnerat
pissutigalugu.
Aalisakkat
qaleruallillu tamarmik ”aalisagaq iluitsoq” aallaavigalugu uuttugaapput.
Tassani nipisaat ilaanngillat, taakku tamatigorluinnangajak
suannik tunisinemik uuttugaammata, nipisaat suaattut
kisinneqarput.
Decilit
eqqarsaatigalugit aalisartoq imaluunniit aalisartitseqatigiiffik ataaseq
arlariinnik aalisariuteqarsinnaavoq. Aalisariutit ataasiakkaat tamaallaat eqqartorneqarput. Illua tungaanilu tabeli 13-mi
quleriiaani ”Tamaasa”-mi piginnittut pineqarlutik.
Qimussit qamuteralaat ATV-milu angallassissutit aalisarnermi
atorneqartut aalisariutitut umiatsiaaqqatulluunniit nalunaarsorneqarput,
piginnittuisa sunik aalisariuteqarneri aallaavigalugit.
Pisat
ataatsimut nalunaarsugaapput ”aalisagaq iluitsoq” (nipisa pinnagu)
aallaavigalugu, takuuk Pisat ilaasa nalunaarutigineqarnerini naatsorsueriaatsit
pillugit Namminersorlutik Oqartussat Nalunaarutaat nr. 48, 18. december
2020-meersoq.
Eqqumaffigineqassaaq
tunisinerit sumi pinerinik tabelit takutitsimmata, tassalu tunisineq
illoqarfimmi nunaqarfimmiluunniit pinerinik. Tabelilli tunisassiornerup sumi
pinerinut takutitsinngillat. Taamaattumik tunitsiviusoq tunisassiorfiusorlu
ataqatigiittuaannanngillat.
Avataasiorluni
aalisarnermi aalisakkat pisarineqartut sumiiffii pisassiissutit malittaralugit
ikkussorneqarput, takuuk Aalisarnermi pisassiissutit pillugit nalunaarut.
Imartat pisassiissuteqarfiusut ilaatigut aalisakkat suuneri aallaavigalugit
assigiinngissuteqarsinnaasarmata imartat sumiiffii sapinngisamik
assigiiaartinniarneqarput. Assersuutitut taaneqarsinnaapput Kalaallit Nunaata
kitaata kujataa aammalu kitaata avannaatut taaneqartut tabelimi kitaatut
taaguuserneqarmata. Aammattaaq Norge avannaata Rusland-illu imartaa Barent-ip imartaatut taaguuserneqarlutik.
Nalunaarsuutinik
misissuineq
Anguniagaavoq
kisitsisitigut tunngaviit malinnaanissaat. Avataasiorluni aalisarnermi
kinguppattat qalerallillu suliffissuarnukartussatut allanneqarsimasut pisat
katinneranni peerneqarput, taakku kisitsisini tulaassanut
ilanngunneqareersimasarmata.
Kisitsisimmi
paasissutissatut katersukkat ataavartumik misissorneqartarput, taamaattumik
kisitsisini matumani saqqummersitani siusinnerusukkullu aalisarnermut tunngasut
pillugit saqqummersitani allanngortoqarsimasinnaasarluni.
Aalisakkanik qalerualinnillu tunisinermi pisiarineqanngitsut, igitat minnikut assigisaallu akilerneqanngitsut kisitsisini ilaanngillat. Aammattaaq avataasiorluni aalisarnermi igitat assigisaallu kisitsisini ilaanatik.