Suleriaaseq

Saqqummersitami matumani 2019-imiit 2022-mut aalisakkat tulaassat avataasiorlunilu aalisarluni pisat tamanut saqqummersinneqarput. Ilutigalugu saqqummiunneqarput aalisariutikkaartumik agguaqatigiissillugu decilit nalingi, aalisakkanik tamanik tunisinermi. Tamatuma saniatigut aammattaaq saqummiunneqarput 2022-mi kisitsisit najoqqutaralugit aalisariutit amerlassutsinut, sumiissutsinut, pisoqaassutsinut, sananeqaatsinut il.il. agguarneri.

 

Imarisaa

Saqqummersitaq sammisanut pingasunut immikkoortuligaavoq:

 

·           Immikkoortumi siullermi nassuiarneqarput pingaarutilittut peqqutaagajuttut (qup. 5).

 

·           Immikkoortup aappaani tabelit takusassiarineqarput, tassani ilaatigut takuneqarsinnaapput Kalaallit Nunaanni illoqarfinni nunaqarfinnilu qalerallit, saarulliillu tunisat immikkoortitaarneri (qup. 7 - 12). Avataasiorluni aalisarnermi pisat tabelinut pingasunut takussutissiarineqarput (tabeli 9 aamma tabeli 10), tassani takutinniarneqarput Kalaallit Nunaanni kilisaatit nunap imartaani imartanilu allani pisaat, nunallu allat kilisaataasa Kalaallit Nunaata imartaani pisaat.

 

·           Immikkoortut pingajuanni tabelit takusassiarineqartut tassaapput (tabeli 11 aamma tabeli 12) aalisariutit kommunikkaarlugit kisitsisitaat. Naggasiullugu tulaassat nalingisa decilinut (agguaqatigiissillugit qulerarterutikkaarlugit aggorlugit) agguataarneri (tabeli 13 aamma tabeli 14), aalisariutillu angissusaat aallaavigalugit tulaassinermi isertitat agguataarneri.

 

Najoqqutarisat

Namminersornerullutik Oqartussat nalunaarutaat nr. 16, 22. decembari 2011-meersoq malillugu tunisassianik tunisaqarnermi tunisisut tamarmik (uani: pisiortortut) pisussaapput tunisinerit ataasiakkaat nalunaarsuusiussallugit. Nalunaarsuutillu Kalaallit Nunaanni Aalisarsinnaanermut akuersissutinik nakkutilliisoqarfimmut nassiunneqartartut, Kalaallit Nunaanni Naatsorsueqqissaartarfimmit aamma pissarsiarineqartarput.

 

Avataasiorluni aalisarneq eqqarsaatigalugu Aalisarneq pillugu Inatsisartut Inatsisaat nr. 18, 31. oktober 1996-meersoq, tassungalu nalunaarutit attuumassutillit atuupput.

 

Aalisarnermi paasissutissat Aalisarnermut Naalakkersuisoqarfimmi naluaarsuutinit pissarsiarineqarput.

 

Periaaseq

Saqqummersitaq una tunitsiviit avataasiorlutillu aalisartut pisanik nalunaarusiaat malillugit suliaavoq.

 

Tunisat akii pisisup akigititai malillugit nalunaarsorneqartarput. Malugiuk suussutsit ataasiakkaat akii tunisassianut pitsaasusiinullu assigiinngitsunut matussusiimmata, ukiumullu siulianut sanilliullugu akinik allanngortoqarpat peqqutitut taaneqarsinnaassaaq tunisassiarisap allatut tunisassiarilerneranik akilluunniit allannguuteqarnerannik.

 

Avataasiorluni aalisarnermi pisat nalingi naatsorsorneqarput avammut tunisinermi agguaqatigiissillugu akinit, takuuk Kalaallit Nunaata avammut niuernera. Aalisakkat ataasiakkaat avammut niuernermi paasissutissani pigineqanngitsut eqqoriaanikkut nalilerneqarput. Aalisakkat ilaasa akii eqqoriaruminaassinnaasarput, aalisarnermi avammullu niuernermi periaatsit assigiinngissinnaasarnerat pissutigalugu.

 

Aalisakkat qaleruallillu tamarmik ”aalisagaq iluitsoq” aallaavigalugu uuttugaapput. Tassani nipisaat ilaanngillat, taakku tamatigorluinnangajak suannik tunisinemik uuttugaammata, nipisaat suaattut kisinneqarput.

 

Decilit eqqarsaatigalugit aalisartoq imaluunniit aalisartitseqatigiiffik ataaseq arlariinnik aalisariuteqarsinnaavoq. Aalisariutit ataasiakkaat tamaallaat eqqartorneqarput. Illua tungaanilu tabeli 13-mi quleriiaani ”Tamaasa”-mi piginnittut pineqarlutik.

 

Qimussit qamuteralaat ATV-milu angallassissutit aalisarnermi atorneqartut aalisariutitut umiatsiaaqqatulluunniit nalunaarsorneqarput, piginnittuisa sunik aalisariuteqarneri aallaavigalugit.

 

Pisat ataatsimut nalunaarsugaapput ”aalisagaq iluitsoq” (nipisa pinnagu) aallaavigalugu, takuuk Pisat ilaasa nalunaarutigineqarnerini naatsorsueriaatsit pillugit Namminersorlutik Oqartussat Nalunaarutaat nr. 48, 18. december 2020-meersoq.

 

Eqqumaffigineqassaaq tunisinerit sumi pinerinik tabelit takutitsimmata, tassalu tunisineq illoqarfimmi nunaqarfimmiluunniit pinerinik. Tabelilli tunisassiornerup sumi pinerinut takutitsinngillat. Taamaattumik tunitsiviusoq tunisassiorfiusorlu ataqatigiittuaannanngillat.

 

Avataasiorluni aalisarnermi aalisakkat pisarineqartut sumiiffii pisassiissutit malittaralugit ikkussorneqarput, takuuk Aalisarnermi pisassiissutit pillugit nalunaarut. Imartat pisassiissuteqarfiusut ilaatigut aalisakkat suuneri aallaavigalugit assigiinngissuteqarsinnaasarmata imartat sumiiffii sapinngisamik assigiiaartinniarneqarput. Assersuutitut taaneqarsinnaapput Kalaallit Nunaata kitaata kujataa aammalu kitaata avannaatut taaneqartut tabelimi kitaatut taaguuserneqarmata. Aammattaaq Norge avannaata Rusland-illu imartaa Barent-ip imartaatut taaguuserneqarlutik.

 

Nalunaarsuutinik misissuineq

Anguniagaavoq kisitsisitigut tunngaviit malinnaanissaat. Avataasiorluni aalisarnermi kinguppattat qalerallillu suliffissuarnukartussatut allanneqarsimasut pisat katinneranni peerneqarput, taakku kisitsisini tulaassanut ilanngunneqareersimasarmata.

 

Kisitsisimmi paasissutissatut katersukkat ataavartumik misissorneqartarput, taamaattumik kisitsisini matumani saqqummersitani siusinnerusukkullu aalisarnermut tunngasut pillugit saqqummersitani allanngortoqarsimasinnaasarluni.

 

Aalisakkanik qalerualinnillu tunisinermi pisiarineqanngitsut, igitat minnikut assigisaallu akilerneqanngitsut kisitsisini ilaanngillat. Aammattaaq avataasiorluni aalisarnermi igitat assigisaallu kisitsisini ilaanatik.