Periaaseq
Sanaartornermi aningaasartuutinut naleqqersuut uuttuut tunngaviusoq akit ineriartornerannut paasissutissat aallaavigalugit naatsorsorneqartarpoq.
Uuttuut
Sanaartornermi
aningaasartuutinut naleqqersuut tassaavoq aningaasartuutinut naleqqersuut,
aamma taaneqartartoq ilanngussanut naleqqersuut. Atortussanut, sanaartornernut
atortunullu taamatullu angallannerisa akii sulisunullu aningaasartuutit
naleqqersuummut ilanngunneqarput. Sanaartugassanik suliassinneqartartup
iluanaarutai akissarsiaalu ilaanngillat. Aamma pisisup aningaasaliinermigut
aningaasartuutai naleqqersuummi ilaatinneqanngillat. Taamatut sanaartornermi
aningaasartuutit ineriartornerannik naatsorsuineq EU-p (Eurostat)
nalunaarsuusiornikkut allaffeqarfiata innersuussutaanut naapertuupput
taamaammat naleqqersuut nunani allani sanaartornermi aningaasartuutinut
naleqqersuutinut sanilliunneqarsinnaavoq.
Laspeyresip naleqqersuutaa
Sanaartornermi
aningaasartuutinut naleqqersuut Laspeyresip
naleqqersuutaa pissuseqatigaa. Atortussat angallassinermilu akit taamatullu
akissarsiat ineriartornerat ukiumi aallaavimmi aningaasartuutit katiterneri
aallaavigalugit uuttorneqartarput. Uuttuummik tunngaviusumik nutaamik
naatsorsuinissaq piffissamik annertuumik pisariaqartitsisarmat, ukioq aallaavik
ukiuni arlalinni atuinnarneqartarpoq. Ukioq aallaavik akuttunngitsutigut
taarserneqartarpoq, taamaalilluni naleqqersuutip teknologimik ineriartorneq
sanaartornermi atortussiassanik nutaanik eqqussuineq sillimaffigineqassammat;
Naatsorsueqqissaartarfiup naleqqersuut kingullermik misissornerani januaari
2006 ukioq aallaavittut aalajangiuppaa, uuttuutit 2013-imi Juulip
aallaqqaataani nutartigaagaluartut.
Uuttuummi
tunngavik nutaaq
Juulip aallaqqaataani
2013-imi uuttuummik tunngaviusumik nutaamik naatsorsuisoqarpoq, inissiarsuaq
pingasunik quleriinnilik, marluk pingasunik initallit, ataaseq marlunnik
initalik ataaserlu sisamanik initalik quleriinni tamaginni inissiaqarput.
Inissiarsuup taarserpaa illu nammineq sanaaq Illorput 2000 typi
4, naleqqersuutip aallartinneranili 2006-imi naatsorsukkanut
atorneqartarsimasoq. Illu nutaaq Kalaallit Nunaanni sanaartornermi
naleqqunnerusutut nalilerneqarpoq
Naleqqersuutip
ersersippaa sanaartorneqarnerusup ineriartornera. Aningaasartuutit
ineriartornerat sanaartukkap aalajangersimasup aningaasartuutaat
naleqqersuummit nikingasinnaavoq.
Atortussat,
akissarsiat angallassinerlu
Atortussat,
angallannerata akia- akissarsianullu aningaasartuutit naleqqersuutip naatsorsornerani
assigiinngitsunik uuttuuteqarput. Katinnerini naatsorsornerani Atortussat 35,5
pct.-imik uuttuuteqarpoq, angallannerata akia 17,1 pct.-imik uuttuuteqartoq,
sulinermilu akissarsiat 47,4 pct.-imik uuttuuteqarluni.
Suliat
immikkoortiterneri
Aningaasartuutit sulianut
agguaanneqarputtaaq:
· Sulliviit il.il.
· Sanaartorfigiuminarsaaneq
· Toqqaviliorneq
· Betonilerineq
· Qarmaaneq
· Sanasut suliaat
· Illuliorneq/pequsiorneq
· Natilersuineq
· Qalipaaneq
· Imeq kiassarnerlu
· Innaallagialerineq
Atortussanut
naleqqersuut sulianut immikkoortuni tamani
Naatsorsuinerni
atortussat aalajangersimasut sulianut immikkoortuni tamani akiisa
allanngorarneri naatsorsorneqartarpoq, akiisalu allanngorarneri
najoqqutaralugit atortussanut naleqqersuut aalajangerneqartarluni. Suliffiup
suliaata atortussanut naleqqersuutaa, allat suliaat atortussanut
naleqqersuutaanit agguaqatigiissinneqarnerani naleqqiullugu
naatsorsorneqartarpoq. Taakku naleqqersuutit uuttuutip tunngavianut
naleqqiunneqartarpoq, taamaasilluni ataatsimut atortussanut naleqqersuut
pilersinneqartarluni.
Sulinermi
akissarsiaq
Akissarsianut
aningaasartuutaasup ineriartornera sulianut immikkoortuni assigiissumik
naatsorsorneqartarpoq, akissarsiat naleqqersuutaat tamarmik immikkut
aalajangerneqareerpata, akissarsiat naleqqersuutaat ataatsimut uuttorneqassaaq,
sanaartornermi aningaasartuutinut ilaasut akissarsiat uuttuutaat malillugit
Akit
ineriartornerat
Sanaartornermi
aningaasartuutinut naleqqersuutip allannguutaani nioqqutissat 450-it
missaaniipput. Atortussanik Kalaallit Nunaannut tikisitsinerpaasartut
qarasaasiaasa allattorsimaffianni akii aaneqartarput. Nioqqutissat immikkoortitikkat ataasiakkaat, assersuutigalugu fliset igalaallu danskit suliffeqarfiutaannit Kalaallit
nunaannut tunisingaatsiartartut akiannik piniartoqartarpoq. Nioqqut arlaat
nungussimappat taarserneqartarpoq, naatsorsukkanullu ilanngunneqarluni
Angallassineq
Sanaartornermi
atugassat angallannerisa akiisa ineriartornerat, Royal Arctic Line A/S-p
akissatut aalajangersagai malillugit naatsorsugaapput.
Sulinermi
akissarsiat
Kalaallit
Nunaanni suliffeqarnermi akissarsiatigut nalunaarsugaqanngimmat danskit
inissialiornermi akissarsiaasa ineriartorneri malinneqarput. Periuseq tamanna
nunatsinni illuliornermut sanaartornermilu ingerlatsinermi sulinikkut
akissarsiat ineriartorneranik naapertuuttutut nalilerneqarpoq.