Politiit

Naalagaaffeqatigiiffiup iluani Kalaallit Nunaat immikkut politeeqarfeqarfiuvoq. Politeeqarfeqarneq aaqqissuussaanikkut Inatsiseqarnermut Ministereqarfiup ataaniippoq.

Nunatsinni Politeeqarfiit 1. april 2012-miit politeeqarfinnut sisamanut immikkoortunngortinneqarput, illoqarfinni politeeqarfiit kommuneqarfiit immikkoortinneqarnerattut makkununnga immikkoortunngorlugit (kujataaniit):

-          Politiit Kujataani: Nanortalik, Qaqortoq Narsarlu.

-          Politiit Sermersuumi: Paamiut, Nuuk, Tasiilaq Ittoqqortoormiillu.

-          Politiit Qeqqani: Maniitsoq, Kangerlussuaq Sisimiullu.

-          Politiit Qaasuitsumi: Aasiat, Qeqertarsuaq, Qasigiaanguit, Ilulissat, Uummannaq, Upernavik, Pituffik Qaanaarlu.

Immikkoortuni sisamani politeeqarfiit pingaarnerusut (pisortaqarfiit) ataatigut titagaapput.

Politeeqarfiit toqqaannartumik qitiusumik nalunaarsuiffinnut attaveqarput, soorlu pinerlussimasut nalunaarsugaaffiannut, passeqartut biilersinnaanermullu allagartaqartut nalunaarsugaaffiannut aammalu Schengen Informations Systemimut (SIS). (Allaaserisaq tassunga tunngaseq ataani atuarneqarsinnaavoq). Pineqartut saniatigut politiit akiliisitsinikkut pineqaatissiinertigut akiligassanik naammassisitsiniaanissamut pisinnaatitaapput.

Politiit nittartagaatigut annertunerusumik paasisaqarit una aqqut atorlugu: www.politi.dk/Groenland

Politimestereqarfik, Nuummi inissisimasoq, immikkoortunut pingasunut inissitaavoq: Allaffissornikkut immikkoortortaqarfik, periataarnissamut sillimasoqarfik inatsisilerinermillu immikkoortoqarfik.

Saqitsaannermi suliassat tamaasa suliassaralugit 1. januar 2010-miit Kalaallit Nunaat akiliisitsisarnermut eqqartuussivittaarpoq, Kalaallit Nunaanni Eqqartuussiviup ataani inissisimasumik.

Takussutissiaq 1. Politiit suliaat assigiinngitsut

 

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

 

 

 

Amerlassusaat

Passinik tunniussinerit

2.468

2.626

3.162

3.597

5.989

3.731

3.191

Biilinik angallassisinnaanermut allagartat tunniunneqartut

1.358

1.303

1.283

1.486

2.054

1.938

1.795

 

Mio. kr.

Ukiumut akiliisitsissutit

12,5

6,4

6,1

7,6

7,6

7,0

7,1

Ukiumut akiliisitsissutit akilerneqarsimasut

3,8

4,2

3,8

3,4

4,0

4,0

3,7

Akiliisitsissutit akilerneqarsimanngitsut

19,0

19,8

19,3

20,0

20,3

13,6

14,1

Arsaarinnissutit

1,3

5,6

2,8

2,7

2,2

1,2

2,4

Arsaarinnissutinut akiligassat katillugit

6,5

10,1

13,7

15,9

15,7

17,9

21,7

 

Amerlassusaat

Tigusaasimasut il.il.

1.403

1.523

1.495

1.118

1.215

1.258

1.728

Aalakoortut

767

589

613

563

558

525

739

Tigummigallagassanngortitsinerit 2)

177

160

181

232

190

200

199

Isertitsivimmiittut

96

70

95

95

29

45

41

 

Ullut atugassat 1)

Ullut amerlassusii – tigummigallagassanngortitsinerit

3.918

5.934

4.539

3.223

1.538

981

750

Ullut amerlassusii – isertitsivimmiinnerit

1.882

1.048

702

1.260

78

94

102

Angallassinerit

467

273

244

242

134

229

205

Atorfimmi suliassaqarluni angalanerit

703

1.109

1.177

732

819

332

594

Naalakkerneqarluni (tassunga ilaavoq ilinniarfimmiinnerit)

1.807

1.984

2.187

2.276

1.933

3.445

3.274

Nassuiaatit: 1) Ullut atugassat tassaavoq inuup ataatsip ullormut suliffia. Tassa ima paasisariaavoq; politiit marluk ullut pingasut sulillutik angalagunik ullut atugassat arfinillit katillutik atussavaat. 2) Isertitsivimmiittoq allamut nuukkaangat nalunaarsuiffinnut marlunnut allanneqartarpoq. 3) Akiliisitsissutit arsaarinnissutillu nalingi mio. kr.-iupput, akiliisitsissutsit pisoqalivallaarsimasut aamma akilerneqarsimasut akilerneqarsimasut aamma suli akiligassat nalingisa nikingassutaat allaqqapput.

Takussutissiaq 2. Kalaallit Nunaanni politeeqarfinni sulisut

 

 

2006

2007

2008

2009

2010

2011

Politiit katillugit

133

139

152

170

161

154

137

Politiitut aalajangersimasumik atorfillit

96

108

101

114

115

117

109

- taakkunannga nunaqavissut

75

84

71

74

87

87

94

- taakkunannga tikisitat

21

24

30

40

28

30

15

Politiinngorniatut ilinniartut

23

17

30

33

29

27

17

Sulinngiffeqarneq, ilinniariartorsimasut nunaniluunniit tamalaani suliartorsimasut

14

14

21

23

17

10

11

Suleqataasut allat

160

167

167

161

153

158

155

Politiinut ikiortit

47

48

44

46

48

50

49

Kommunefogedit ikiortillu

55

61

64

56

49

48

44

Sulisut inatsisilerisut

7

8

8

8

7

7

8

Allaffinni sulisut

30

29

30

30

28

32

33

- taakkunannga nunaqavissut

27

25

27

28

25

30

31

- taakkunannga tikisitat

3

4

3

2

3

2

2

Angallatini inuttat

21

21

21

21

21

21

21

Najoqqutaq: Kalaallit Nunaanni Politimesteri

Inatsisiliorneq inatsiseqarnernut marlunnut agguarneqarsinnaavoq, tassalu pinerluttulerinermut inatsisit allatigullu inatsiseqarneq.

Pinerluttulerinermi inatsit

Pinerluttulerinermi inatsisip siulliusutut pingaarnertullu atuuffigai pisortani atorfillit eqqunngitsiliorfigineqartarneri, ilaqutariit iluanni pinerluuteqartarnerit, kinguaassiutitigut pinerluttarnerit, inuunermut timimullu pinerluttarnerit pisuussutitigullu pinerluttarnerit.

Takussutissiaq 3. Pinerluttulerinermi inatsimmik unioqqutitsineq

 

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

Pasine-  qartut

Pasineqartut 15-iliineqan-      ngitsut

Pinerluttulerinermik inatsit katillugit

5.807

5.998

5.540

5.141

5.251

5.348

4.844

3.493

89

Pisortani oqartussanik narrunarsaanerit (§16)

87

82

91

100

93

89

100

93

0

Ilaqutariinni pinerluttuliornerit (§§48-50)

4

13

10

5

5

8

1

1

0

- taakkunannga ilaquttamik atoqateqarnerit

4

10

7

4

5

8

1

1

0

Arnerinikkut/anguserinikkut pinerluttuliornerit (§§ 51-56)

370

488

462

391

331

371

313

250

2

- taakkunannga pinngitsaaliinerit pinngitsaaleeriarnerillu

158

196

159

164

119

159

124

113

0

- takkunannga meeqqanik 15 inorlugit ukiulinnik kinguaassiutitigut atoqateqartarnerit

100

109

121

82

63

60

71

54

1

- taakkunannga ileqqussaanngitsuliortitsinerit

4

2

1

0

0

1

1

1

0

- taakkunannga kannguttaalliorfiginninnerit

107

177

176

136

145

145

109

75

1

Inuunermut timikkullu pinerluttuliornerit ( §§ 57-64)

813

851

863

880

852

840

759

671

8

- taakkunannga toqutsinerit

8

8

8

8

9

11

1

1

0

- taakkunannga toqutseriarnerit

18

12

17

22

21

24

19

19

0

- taakkunannga persuttaanerit

775

821

808

833

812

789

730

645

8

Pigisanut nalilinnik pinerluttuliornerit (§§ 72-81)

4.105

4.128

3.644

3.382

3.603

3.654

3.332

2.196

72

- taakkunannga illunik ammarterinerit

986

921

666

541

741

821

672

567

26

- taakkunannga tillinniarnerit

1.688

1.846

1.714

1.695

1.614

1.644

1.553

1.031

28

- taakkunannga aserorterinerit

905

818

798

749

774

771

664

280

10

- taakkunannga atortunik tillinnerit 1)

322

334

291

220

312

259

253

150

4

Pinerluttulerinermi inatsisip sinnerani

428

436

470

383

367

386

339

282

7

Nassuiaat: 1) Atortunik tillinnerni cykelit snescooterillu taamaallaat ilanngunneqartarput tillittoq paasineqaraangat.

Najoqqutaq: Kalaallit Nunaanni Politimester

Allatigut inatsiseqarneq

Allatigut inatsiseqarnermi pineqarput angallannermut inatsit, ikiaroorniutit pillugit inatsit, ikuallannermut inatsit, politiit ileqqoreqqusaat, akileraarnikkut aammalu akitsuusiisarnikkut inatsit, avatangiisinut aalisarnermullu inatsisit.

Pinerluttarnermut inatsit allatigullu inatsiseqarneq, Kalaallit Nunaannut immikkut tunngasunik paasisaqarit una aqqut atorlugu: www.folketinget.dk/


Takussutissiaq 4. Immikkut inatsimmik unioqqutitsineq

 

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

Pasineqartut

Pasineqartut 15-

iliineqanngitsut

Immikkut inatsisiliani katillugit

1.481

1.552

1.481

1.464

1.588

1.917

1.554

1.402

0

Immikkut inatsisiliat angallannermi

inatsit ilaatinnagu

868

904

887

842

744

851

755

711

0

Angallannermi inatsit

613

648

594

622

844

1.066

799

691

0

- taakkunannga aalakoorluni biilernerit (§§ 9 og 10)

63

140

125

147

119

124

105

106

0

Angallannermi ajutoornerit katillugit

256

195

166

158

153

176

142

68

0

Aalakoornani angallannermi ajoqusernerit

140

146

117

125

135

130

97

25

0

Aalakoorluni angallannermi ajoqusernerit

116

49

49

33

18

46

45

43

0

Ikiaroorniutit pillugit inatsit

413

477

550

551

543

503

468

460

0

Ikuallattoornaveersaarneq illuutillu pillugit inatsit

59

68

40

37

28

44

15

13

0

Politiit ileqqoreqqusaat

136

96

98

70

2

84

99

107

0

Akileraarutinut akitsuutillu pillugit inatsit

27

7

7

7

11

5

2

2

0

Avatangiisit pillugit inatsisit

5

9

8

4

7

6

7

3

0

Aalisarneq pillugu inatsisit

61

83

32

31

23

60

33

14

0

Immikkut inatsisit allat

167

164

152

142

130

149

131

112

0

Najoqqutaq: Kalaallit Nunaanni Politimesteri

Ujaasineq annaassiniarnerlu

Politiit annaassiniarneq pisussaaffigaat tassalu nuna tamakkivillugu sinerissallu imartaata qanituani ujaasinerit annaassiniarnerillu pisussaaffigaat. Arktisk Kommandop immakkut annaassiniarneq pisussaaffigaa, assersuutitut umiarsuarnik ajornartorsiortoqartillugu, Statens Luftfartsvæsenili timmisartutigut annaassiniarneq pisussaaffigalugu, tassalu timmisartutigut inunnik ajornartorsiortunik ujaasinerit annaassiniarnerillu. Annaasiniarnerni atorneqartarlutik politiit angallataat, Air Greenland timmisartuutai, umiatsiaaqqat aalisariurillu inunnit pigineqartut taamatullu Artisk Kommandop sakkutooqatigiivi. Politiit imarsiornikkut sisamanik saviminiusunik umiarsuaqarput, tamarmik Nuup illoqarfiani inissisimasut. Ataaseq Nuummi alajangersimasumik inissitaavoq pingasullu allat ukioq tamangajaat sinerissami illoqarfinni sullissisarlutik. 

Statens Luftfartsvæsenimut tunngasunik paasisaqarit una aqqut atorlugu: www.slv.dk/  

Inuit saqitsaassutaat

Politiit inuit piumasaqaataannik pinngitsaaliilluni akiliisitsiniartarneq akisussaaffigaat. Pisortatigut piumasaqaatit akileraartarnermut Aqutsisoqarfiup qitiusumik akiliisitsiniarnermik aqutsisoqarfianiit ingerlanneqartarput.

Takussutissiaq 5. Inuit eqqartuussisutigut suliassiissutaat il.il.

 

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

 

Amerlassusaat

Inuit eqqartuussisutigut suliassiissutaat il.il. katillugit

11.996

10.156

7.127

6.441

6.606

3.857

3.468

-  taakkunannga ataatassarsiuussinerit

753

699

652

678

739

717

629

Eqqartuussutinik naammassisitsiniaasarnerit katillugit

9.122

6.956

4.144

3.833

4.389

1.477

1.399

-  taakkunannga inunnut eqqartuussutinik naammassisitsiniaanerit

4.659

3.545

2.526

1.997

2.653

34

16

-  taakkunannga akiliisitsinikkut eqqartuussutinik naammassisitsiniaanerit

4.463

3.411

1.369

1.540

1.424

1.307

1.176

-  taakkunannga pinerlineqarsimasut taarsiivigitinnissaannut suliat

394

433

249

296

312

136

207

Akuersissutit

748

768

818

773

669

781

766

-  taakkunannga sakkunut akuersissutit

27

16

26

12

12

19

39

-  taakkunannga ilisimasassarsiornernut akuersissutit

87

107

92

94

88

99

95

Toqunerit toqungasullu nassaarineqartut pasinartut

75

78

82

68

66

64

56

-  taakkunannga toqutsinerit persuttaanikkullu toqutsinerit

9

8

9

4

8

9

1

-  taakkunannga ipisimasut

11

8

13

5

12

16

0

-  taakkunannga aallartoornikkut toqusut

2

1

2

0

1

1

1

-  taakkunannga angallannermi ajutoorlutik toqusut

5

2

0

2

1

2

0

Imminornerit

48

58

37

31

36

60

52

Pinngitsaaliilluni unitsitsinerit

38

37

34

51

41

36

30

Ujaasinerit annaassiniaanerillu

109

114

153

146

157

105

86

Najoqqutaq: Kalaallit Nunaanni Politimesteri

Kalaallit Nunaanni Pinerlutsaaliuinermut Siunnersuisoqatigiit

Pinerlutsaaliuinermut Siunnersuisoqatigiit Politimesteri siulittaasoraat, allattoqarfittaaq aaqqissuusaanikkut Politimestereqarfiup ataani inissisimavoq. Siunnersuisoqatigiinnut tunngasunik annertunerusumik paasissutissanik ukiumoortumik nalunaarusiaq www.pisiu.gl iserfigalugu pissarsisoqarsinnaavoq.

Nunanik assigiinngitsunik suleqateqarneq

Kalaallit Nunaat Schengenimi suleqatigiinermut akuuvoq taamatullu Europami Schengen Informations Systemimut (SIS) atalluni. Ataqatigiimmik aaqqissuussineq tassaavoq nunamut isilernermi pinerluttunik inunnillu akaarinngisanik nalunaarsuuteqarfik. Kalaallit Nunaat 2001-mili inunnik nunanit allanit Schengenip avataaneersunik iserniartunik nakkutilliilluni.

Schengen pillugu suleqatigiinnermut tunngasunik paasisaqarit una aqqut atorlugu: www.eu-oplysningen.dk/emner/schengen/